ΝΣΚ 273/1989
 Περιεχόμενα |  Προηγούμενο |  Επόμενο |
|
Νομικό Συμβούλιο του Κράτους 273/1989 (18-04-1989)
Σχετικά με το υπ' αριθμόν 18741/123Γ/1989 έγγραφό σας, με το οποίο τίθεται το ερώτημα αν είναι υποχρεωτική για τη Διοίκηση η υπ' αριθμόν 7/1960 απόφαση του Ανώτατου Συμβουλίου Εθνικής Αμύνης και οι υπ' αριθμούς 8/1961 και 13/1963 αποφάσεις του Συμβουλίου Πολιτικής Άμυνας και αν υπάρχει ανάγκη σχετικής νομοθετικής ρύθμισης η γνώμη μας είναι η ακόλουθη:
Ι. Ο αναγκαστικός νόμος [Ν] 2372/1940 περί παθητικής αεράμυνας της χώρας που ήδη έχει καταργηθεί με το άρθρο 39 του νομοθετικού διατάγματος [Ν] 17/1974 περί πολιτικής σχεδιάσεως εκτάκτου ανάγκης, όριζε στο άρθρο 1 ότι:
{η παθητική αεράμυνα σκοπόν έχει την μείωσιν ή εκμηδένιση των υπό της εχθρικής αεροπορίας επιζητούμενων αποτελεσμάτων}
και στο άρθρο 2:
{αρμόδιο δια την λήψη αποφάσεων επί των Γενικών ζητημάτων Παθητικής Αεράμυνας είναι το Ανώτατον Συμβούλιον Εθνικής Αμύνης. Ειδικώς για τα ζητήματα Παθητικής Αεράμυνας οι αποφάσεις του Ανώτατου Συμβουλίου Εθνικής Αμύνης είναι υποχρεωτικές δια τις Κρατικές Αρχές, Οργανισμούς Δημοσίου ή Ιδιωτικού Δικαίου και τους ιδιώτες. Οι αποφάσεις αυτές δύναται να επιβάλλουν οποιουσδήποτε περιορισμούς, δαπάνες, παροχές, υπηρεσίες ή εργασίες επ' ωφελείας της Παθητικής Αεράμυνας της Χώρας...}
Περαιτέρω στην παράγραφο 3 του ίδιου άρθρου προβλεπόταν ότι η μέριμνα και η ευθύνη της οργάνωσης ανατίθεται στα Υπουργεία κατά τα καθοριζόμενα στην ίδια παράγραφο και ειδικότερα ότι στο Υπουργείο Συγκοινωνίας και Δημοσίων Έργων ανατίθεται η μέριμνα περί της τεχνικής καταλληλότητας των διαφόρων κατασκευών τεχνικών έργων Παθητικής Αεράμυνας και Αντιαεροπορικής Πολεοδομικής.
Σε εκτέλεση του παραπάνω αναγκαστικού νόμου εκδόθηκε αρχικά η υπ' αριθμόν 7/1960 απόφαση του Ανώτατου Συμβουλίου Εθνικής Αμύνης περί του τρόπου κατασκευής του σκελετού των ανεγειρομένων τετραώροφων και άνω οικοδομών (ΦΕΚ 172/Α/1960), η οποία εξακολουθεί να ισχύει και μετά την κατάργηση του ως άνω νομοθετικού διατάγματος [Ν] 17/1974, με την απόφαση δε αυτή το Ανώτατον Συμβούλιον Εθνικής Αμύνης αποφάσισε:
α) την κατασκευή του σκελετού των ανεγειρόμενων οικοδομών των εχουσών 4 ορόφους και άνω δι' οπλισμένου σκυροδέματος (το ισόγειο θα υπολογίζεται ως όροφος, ανεξαρτήτως υπάρξεως ή μη υπογείου θεωρουμένου κατά την έννοια του Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού.
β) Την προσθήκη τρίτου ορόφου εις διώροφες οικοδομές άνευ σκελετού εξ οπλισμένου σκυροδέματος εφ' όσον αυτές ελέγχονται ως δυνάμενες να δεχθούν στατικά προσθήκη ενός εισέτι ορόφου και εφ' όσον πληρούν τους όρους του Αντισεισμικού Κανονισμού.
γ) Την υποχρεωτική κάλυψη δια πλάκας εξ οπλισμένου σκυροδέματος των ανεγειρομένων οικοδομών των εχουσών δύο ορόφους και άνω, του ισογείου θεωρουμένου ως ορόφου.
δ) Την υποχρεωτική κατασκευήν καταφυγίων και ορυγμάτων εις ανεγειρόμενα εργοστάσια απασχολούντα μεγάλο αριθμό εργατών.
ε) Την υποχρεωτική κατασκευήν, καταφυγίων εκ διασκευής και ορυγμάτων εις υφιστάμενα πάσης φύσεως εργοστάσια απασχολούντα μεγάλο αριθμόν εργατών
στ) Την υποχρεωτική συντήρηση επισκευή και αποκατάστασιν των υπαρχόντων πάσης φύσεως καταφυγίων...}
Με την ίδια αυτή απόφαση του Ανώτατου Συμβουλίου Εθνικής Αμύνης κατ' εφαρμογή του άρθρου 6 παράγραφος 2 του αναγκαστικού νόμου [Ν] 2372/1940, εξουσιοδότησε το Συμβούλιο Πολιτικής Άμυνας να καθορίζει το πάχος των ως άνω πλακών ως και τις πόλεις στις οποίες θα ισχύει η υποχρέωση αυτή. Ακολούθως με τις υπ' αριθμούς 8/1961 και 13/1963 αποφάσεις του Συμβουλίου Πολιτικής Αμύνης ((ΦΕΚ 100/Δ/1961) και (ΦΕΚ 103/Δ/1963) αντίστοιχα) που εκδόθηκαν σε εκτέλεση του ίδιου αναγκαστικού νόμου [Ν] 2372/1940 και της ως άνω υπ' αριθμόν 7/1960 απόφασης, καθορίστηκαν το πάχος των ως άνω πλακών των οικοδομών των εχουσών δύο ορόφους και άνω ως και οι πόλεις στις οποίες θα ισχύει η υποχρέωση αυτή.
Εξάλλου κατά το άρθρο 3 του ισχύσαντος τώρα νομοθετικού διατάγματος [Ν] 17/1974 Περί πολιτικής σχεδιάσεως εκτάκτου ανάγκης το Ανώτατον Συμβούλιον Εθνικής Αμύνης είναι αρμόδιο όργανο για λήψη αποφάσεων επί θεμάτων του νόμου αυτού, με τις αποφάσεις δε αυτές μπορούν να επιβληθούν περιορισμοί πάσης φύσεως, δαπάνες, παροχές, υπηρεσίες ή εργασίες επ' ωφέλεια της Πολιτικής Σχεδιάσεως Εκτάκτου Ανάγκης.
ΙΙ. Το Συμβούλιο της Επικρατείας με την υπ' αριθμόν 21/1982 απόφασή του την οποία επικαλείσθε αναφερόμενο στις περιπτώσεις α' και β' της παραπάνω απόφασης του Ανώτατου Συμβουλίου Εθνικής Αμύνης τις οποίες μνημονεύει αποφαίνεται κατά πλειοψηφία ότι από τις προδιαληφθείσες διατάξεις του αναγκαστικού νόμου [Ν] 2372/1940 παρέχεται στο Ανώτατον Συμβούλιον Εθνικής Αμύνης:
{εξουσιοδότησις προς ρύθμιση ζητημάτων συναπτόμενων στενώς προς τον σκοπόν της παθητικής αεράμυνας ως ούτος καθορίζεται εις το άρθρον 1 παράγραφος 1 του αναγκαστικού νόμου τούτου ήτοι προς θέσπιση κανόνων αναγομένων εις την λήψη μόνον ειδικών και συγκεκριμένων μέτρων τεχνικής ή άλλης φύσεως δια την αντιμετώπισιν των κινδύνων εκ της δράσεως της εχθρικής αεροπορίας και όχι προς επιβολή γενικότερων περιορισμών ως είναι η θέσπισις γενικών όρων δομήσεως συνεπώς οι ανωτέρω διατάξεις της μνησθείσης κανονιστικής αποφάσεως του Ανώτατου Συμβουλίου Εθνικής Αμύνης έχουσες ως περιεχόμενον την επιβολή γενικών όρων δομήσεως, ετέθησαν καθ' υπέρβαση της υπό του αναγκαστικού νόμου [Ν] 2372/1940 παρεχομένης εις το εν λόγω συμβούλιον εξουσιοδοτήσεως και είναι ως εκ τούτου ανίσχυροι...}
Κατά τη μειοψηφήσασα γνώμη μάλιστα δύο εχόντων ψήφο μελών του Δικαστηρίου:
{οι θεσπιζόμενοι δια της ως άνω αποφάσεως του Ανώτατου Συμβουλίου Εθνικής Αμύνης περιορισμοί δομήσεως αφορώντες εις τον τρόπον κατασκευής των κτιρίων ώστε να είναι ανθεκτικά εις περίπτωσιν αεροπορικών επιθέσεων, και περαιτέρω εις την επιβολή υποχρεώσεως κατασκευής και συντηρήσεως καταφυγίων συνδέονται στενώς προς τον σκοπόν της παθητικής αεράμυνας ως ούτος καθορίζεται υπό του εξουσιοδοτικού νόμου και κατά συνέπειαν η γενομένη δια της αποφάσεως ρύθμισις ευρίσκεται εντός των ορίων της ανωτέρω εξουσιοδοτήσεως...}
Με τις παραπάνω σκέψεις το Συμβούλιο της Επικρατείας ακύρωσε απόφαση της οικείας πολεοδομικής αρχής με την οποία είχε ανακληθεί οικοδομική άδεια και η πράξη αναθεώρησης αυτής, με την αιτιολογία ότι αυτές είχαν εκδοθεί για προσθήκη ορόφου κατά παράβαση των ως άνω διατάξεων της υπ' αριθμόν 7/1960 απόφασης του Ανώτατου Συμβουλίου Εθνικής Αμύνης τις οποίες το Δικαστήριο έκρινε κατά τα εκτεθέντα ως ανίσχυρες.
ΙΙΙ. Με την ως άνω απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας κρίθηκαν παρεμπιπτόντως ως ανίσχυροι μόνο οι παραπάνω δύο διατάξεις της υπ' αριθμόν 7/1960 κανονιστικής απόφασης χωρίς να ακυρωθούν. Συνεπώς καίτοι τυπικά οι διατάξεις αυτές δεν έχουν εξαφανισθεί από το νομικό κόσμο, εντούτοις η Διοίκηση πρέπει σύμφωνα με τις παραπάνω σκέψεις του Συμβουλίου της Επικρατείας να θεωρεί αυτές ανίσχυρες και να μη τις εφαρμόζει γιατί άλλως οι διοικητικές πράξεις που θα στηρίζονται σ' αυτές θα είναι άκυρες. Κατά τα λοιπά, όμως οι ανωτέρω παρατιθέμενες διατάξεις των τριών κανονιστικών πράξεων που αφορούν την υποχρεωτική κάλυψη των ανεγειρόμενων οικοδομών με πλάκες οπλισμένου σκυροδέματος και την κατασκευή εν γένει καταφυγίων, δεν έχουν κριθεί ως ανίσχυρες με την παραπάνω απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας.
Εξάλλου από τις προμνησθείσες διατάξεις του αναγκαστικού νόμου [Ν] 2372/1940, ερμηνευόμενες ενόψει και των σκέψεων της πλειοψηφίας της απόφασης του Συμβουλίου της Επικρατείας φρονούμε ότι δεν προκύπτει ότι οι λοιπές ως άνω διατάξεις των κανονιστικών αυτών αποφάσεων πρέπει να θεωρηθούν ανίσχυρες, ως ευρισκόμενες εκτός νομοθετικής εξουσιοδότησης, ανεξαρτήτως μάλιστα από το ότι κατά την μειοψηφία της απόφασης αυτής και οι κριθέντες ως άνω περιορισμοί βρίσκονται μέσα στα όρια της ως άνω νομοθετικής εξουσιοδότησης.
Ειδικότερα η κάλυψη των οικοδομών με πλάκες αποτελούν συγκεκριμένο μέτρο τεχνικής φύσεως που αναφέρεται όχι σε ολόκληρη την οικοδομή αλλά σε ένα τμήμα αυτής την τελευταία πλάκα και έχει προφανή σκοπό την αντιμετώπιση των κινδύνων από εχθρική αεροπορία, η οποία κυρίως πλήττει την επιφάνεια αυτή των οικοδομών. Εξάλλου το μέτρο τούτο δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι αποτελεί γενικό όρο δόμησης κατά την γνωστή της φράσης αυτής έννοια. Με την αντίθετη άποψη θα έφθανε κανείς στο συμπέρασμα, που δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι ανταποκρίνεται στη νομοθετική βούληση, ότι η Διοίκηση δεν θα μπορούσε να επιβάλλει το μέτρο τούτο, και όταν θα ήταν πρόδηλη η ανάγκη της εφαρμογής του για λόγους αντιαεροπορικής άμυνας, αφού μάλιστα άλλοι λόγοι, όπως κτιριοδομικοί (στατική επάρκεια του κτιρίου κ.λ.π.) δεν θα επέβαλαν τούτο. Τα ανωτέρω ισχύουν βεβαίως πολύ περισσότερο για τις διατάξεις της ως άνω υπ' αριθμόν 7/1960 απόφασης του Ανώτατου Συμβουλίου Εθνικής Αμύνης που απλώς επιβάλλει την κατασκευή καταφυγίων σε ορισμένα κτίρια, αφού η κατασκευή των καταφυγίων αυτών αποτελεί το και κατά την κοινή πείρα κατ' εξοχή ενδεδειγμένο μέτρο αντιαεροπορικής άμυνας.
Συναφώς πρέπει να παρατηρηθεί ότι μέτρα που προβλέπονται από τις διατάξεις των υπόψη κανονιστικών αποφάσεων οι οποίες κρίνονται ως ανίσχυρες δεν θα μπορούσαν κατά τη γνώμη μας να επιβληθούν στα πλαίσια του ισχύοντος τώρα νομοθετικού διατάγματος [Ν] 17/1974 γιατί και τούτο υιοθετεί παρόμοια προς το άρθρο 2 του αναγκαστικού νόμου [Ν] 2372/1940 διατύπωση, ως προς το περιεχόμενο των περιορισμών που μπορούν να επιβληθούν στο πλαίσιο της εφαρμογής του. Βεβαίως ο νομοθέτης θα μπορούσε με νεώτερο νόμο να διευρύνει ή να εξειδικεύσει τα μέτρα που μπορούν να ληφθούν στα πλαίσια του σχεδιασμού έκτακτης ανάγκης.
Εξάλλου διαφορετική είναι η περίπτωση της ρύθμισης με αποφάσεις του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων σύμφωνα με το άρθρο 26 του Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού 1985 θεμάτων κτιριοδομικού περιεχομένου, που γίνεται για τους σκοπούς του άρθρου αυτού.
Ο Νομικός Σύμβουλος Διοίκησης