ΣτΕ 23/2012
 Περιεχόμενα |  Προηγούμενο |  Επόμενο |
|
Αριθμός 23/2012
Το Συμβούλιο της Επικρατείας
Τμήμα ΣΤ
Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του στις 07-11-2011, με την εξής σύνθεση: Θ. Παπαευαγγέλου, Σύμβουλος της Επικρατείας, Προεδρεύων, σε αναπλήρωση του Προέδρου του Τμήματος, που είχε κώλυμα, Μ. Καραμανώφ, Μ. Παπαδοπούλου, Σύμβουλοι, Β. Πλαπούτα, Κ. Μαρίνου, Πάρεδροι. Γραμματέας η Δ. Κατσάνη.
Για να δικάσει την από 29-10-2009 αίτηση:
των: 1) Α. σύζυγος Ν.Π., 2) Ν.Π. του Π., κατοίκων οικισμού __________, Δημοτικό Διαμέρισμα Ροδοδάφνης, Δήμου Συμπολιτείας, για τους οποίους εμφανίσθηκε η δικηγόρος Γεωργία Βούλγαρη (Αριθμός Μητρώου 15630), στην οποία δόθηκε προθεσμία 7 ημερών για τη νομιμοποίησή της, 3) Ε.Α. του Χ., 4) Μ. σύζυγος Ε.Α., 5) Β.Α. του Ε., 6) Α.Α. του Ε., κατοίκων __________ Αττικής, οδός __________ αριθμός __________, προσωρινώς διαμενόντων στο Δημοτικό Διαμέρισμα Ροδοδάφνης Δήμου Συμπολιτείας, οι οποίοι παρέστησαν με την ίδια ως άνω δικηγόρο Γεωργία Βούλγαρη, που την διόρισαν με πληρεξούσιο, 7) Α.Δ. του Δ., 8) __________, 9) __________, 10) __________, 11) __________ 39), 40) Δ.Δ. του Α., κατοίκου __________ Αττικής, οδός __________ αριθμός __________, για τον οποίο εμφανίσθηκε στο ακροατήριο η ίδια ως άνω δικηγόρος Γεωργία Βούλγαρη, στην οποία δόθηκε προθεσμία 7 ημερών για τη νομιμοποίησή της, 41) Κ.Δ. του Α., κατοίκου Αθηνών, οδός __________ αριθμός __________, ο οποίος παρέστη με την ίδια ως άνω δικηγόρο Γεωργία Βούλγαρη, που την διόρισε στο ακροατήριο.
κατά: 1) του Υπουργού Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων, 2) του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, 3) του Υπουργού Οικονομίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας και 4) του Υπουργού Οικονομικών, οι οποίοι παρέστησαν με τον Ε. Μαρίνη, Πάρεδρο του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους.
Με την αίτηση αυτή οι αιτούντες επιδιώκουν να ακυρωθεί η υπ' αριθμόν 1056840/3862/Δ0010/2009 κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών και Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων (ΦΕΚ 341/ΑΑΠ/2009), για την κήρυξη συμπληρωματικής αναγκαστικής απαλλοτρίωσης για την κατασκευή του Τμήματος Κόρινθος - Πάτρα, του αυτοκινητόδρομου Ελευσίνα - Κόρινθος - Πάτρα - Πύργος - Τσακώνα, καθώς και κάθε άλλη συναφής πράξη ή παράλειψη της Διοικήσεως.
Η εκδίκαση άρχισε με την ανάγνωση της εκθέσεως της Εισηγήτριας, Παρέδρου Β. Πλαπούτα.
Κατόπιν το δικαστήριο άκουσε την πληρεξούσια των αιτούντων που παρέστησαν, η οποία ανέπτυξε και προφορικά τους προβαλλόμενους λόγους ακυρώσεως και ζήτησε να γίνει δεκτή η αίτηση και τον αντιπρόσωπο των Υπουργών, ο οποίος ζήτησε την απόρριψή της.
Μετά τη δημόσια συνεδρίαση το δικαστήριο συνήλθε σε διάσκεψη σε αίθουσα του δικαστηρίου και
Αφού μελέτησε τα σχετικά έγγραφα
Σκέφθηκε κατά το Νόμο
1. Επειδή, με την κρινόμενη αίτηση, για την άσκηση της οποίας έχει καταβληθεί το νόμιμο παράβολο, (υπ' αριθμ. 1091630/2009 ειδικό έντυπο παραβόλου), ζητείται η ακύρωση της υπ' αριθμ. 1056840/3862/ Δ0010/2009 κοινής απόφασης των Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών και Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων, (ΦΕΚ 341/ΑΑΠ/2009), με την οποία κηρύχθηκε συμπληρωματική αναγκαστική απαλλοτρίωση έκτασης 45.000 m2, για την κατασκευή του τμήματος Κόρινθος - Πάτρα του αυτοκινητόδρομου Ελευσίνα - Κόρινθος - Πάτρα - Πύργος - Τσακώνα, υποτμήμα χιλιομετρική θέση 87 + 000 έως χιλιομετρική θέση 93 + 200, στους Δήμους Αιγίου και Ροδοδάφνης του νομού Αχαΐας.
2. Επειδή, η 39η από τους αιτούντες αναφέρεται στο δικόγραφο της υπό κρίση αιτήσεως, μόνο με το όνομα Μ. - Α. και το πατρώνυμο του Π., ενώ κατά τη συζήτηση της υποθέσεως στο ακροατήριο εμφανίσθηκε η Μ. - Α.Δ. του Π., ως η 39η αιτούσα και νομιμοποίησε την υπογράφουσα το δικόγραφο της αιτήσεως δικηγόρο, η οποία παρέστη κατά τη συζήτηση. Με τα δεδομένα αυτά, το Δικαστήριο κρίνει, καθ' ερμηνεία του δικογράφου, ότι η αίτηση ασκείται από την ανωτέρω εμφανισθείσα στο ακροατήριο ως 39η αιτούσα Μ.Α.Δ. του Π.
3. Επειδή, η 7η, ο 8ος, η 39η και ο 41ος από τους αιτούντες εμφανίσθηκαν κατά τη συζήτηση της υπόθεσης στο ακροατήριο και νομιμοποίησαν την υπογράφουσα το δικόγραφο δικηγόρο, η οποία παρέστη κατά την ως άνω συζήτηση. Ως προς τους λοιπούς αιτούντες, η ως άνω δικηγόρος ζήτησε και έλαβε από τον Πρόεδρο προθεσμία για τη νομιμοποίησή της έως τις 14-11-2011, σύμφωνα με το α' εδάφιο της παραγράφου 3 του άρθρου 27 του προεδρικού διατάγματος 18/1989 (ΦΕΚ 8/Α/1989), όπως αυτή αντικαταστάθηκε με την παράγραφο 13 του άρθρου 1 του νόμου [Ν] 1968/1991 (ΦΕΚ 150/Α/1991). Όμως, εντός της ταχθείσας προθεσμίας προσκομίσθηκε στο Δικαστήριο συμβολαιογραφική πράξη παροχής πληρεξουσιότητας στην ανωτέρω δικηγόρο, μόνο από τον 3ο, την 4η, την 5η και την 6η από τους αιτούντες. Συνεπώς, η υπό κρίση αίτηση ασκείται, κατά τούτο, παραδεκτώς, μόνο ως προς τους ανωτέρω 3ο, 4η, 5η, 6η, 7η, 8ο, 39η και 41ο από τους αιτούντες. Δοθέντος δε ότι οι λοιποί αιτούντες δεν νομιμοποίησαν την ανωτέρω δικηγόρο με άλλο τρόπο, η υπό κρίση αίτηση πρέπει να απορριφθεί ως απαράδεκτη ως προς αυτούς, σύμφωνα με το άρθρο 27 του προεδρικού διατάγματος 18/1989, όπως οι παράγραφοι 1 και 2 αυτού αντικαταστάθηκαν με το άρθρο 4 παράγραφος 2 περίπτωση α' του νόμου [Ν] 2479/1997, (ΦΕΚ 67/Α/1997).
4. Επειδή, ως προς τους 3ο, 4η, 5η, 6η, 7η και 8ο από τους αιτούντες, οι οποίοι φέρονται ως ιδιοκτήτες ακινήτων που απαλλοτριώνονται με την προσβαλλόμενη απόφαση, η υπό κρίση αίτηση ασκείται με έννομο συμφέρον και είναι, κατά τούτο, παραδεκτή. Όμως, η 39η και ο 41ος από τους αιτούντες, δεν φέρονται ως ιδιοκτήτες ακινήτων που απαλλοτριώνονται με την προσβαλλόμενη απόφαση αλλά ως κάτοικοι του Δημοτικού Διαμερίσματος Ροδοδάφνης οι οποίοι θίγονται από τις επιπτώσεις της ανωτέρω απαλλοτρίωσης στο περιβάλλον. Τούτο, όμως δεν συνιστά έννομο συμφέρον που καθιστά παραδεκτή την άσκηση της υπό κρίση αιτήσεως ως προς τους ανωτέρω 39η και 41ο από τους αιτούντες και συνεπώς, η υπό κρίση αίτηση πρέπει να απορριφθεί ως απαράδεκτη, κατά το μέρος που ασκείται από αυτούς.
5. Επειδή, η υπό κρίση αίτηση ασκείται εμπροθέσμως, διότι η προθεσμία για την άσκηση της αιτήσεως ακυρώσεως κατά της προσβαλλόμενης απαλλοτριωτικής απόφασης, που εκδόθηκε υπό την ισχύ του νόμου 2882/2001, είναι, σύμφωνα με το άρθρο 46 παράγραφος 1 του προεδρικού διατάγματος 18/1989, εξήντα ημέρες και αρχίζει για τον φερόμενο ως ιδιοκτήτη του ακινήτου που απαλλοτριώνεται, όχι από την οικεία δημοσίευση της πράξης περί αναγκαστικής απαλλοτρίωσης αλλά από την κοινοποίηση σ' αυτόν της πράξης αυτής ή από την, κατ' άλλο τρόπο, πλήρη γνώση αυτής από αυτόν, δεν προκύπτει δε τέτοια κοινοποίηση ή πλήρης γνώση της προσβαλλόμενης απόφασης από τους αιτούντες, ως προς τους οποίους είναι παραδεκτή η αίτηση κατά τα ανωτέρω, σε χρόνο που να απέχει περισσότερο από εξήντα ημέρες από την άσκηση της υπό κρίση αιτήσεως, (02-11-2009). Συνεπώς, ο ισχυρισμός του καθ' ου η αίτηση Ελληνικού Δημοσίου κατά τον οποίο η υπό κρίση αίτηση είναι εκπρόθεσμη πρέπει να απορριφθεί.
6. Επειδή, το άρθρο 3 του νόμου 2882/2001, Κώδικα Αναγκαστικών Απαλλοτριώσεων Ακινήτων, (ΦΕΚ 17/Α/2001), ορίζει τα εξής:
{1. Για την έκδοση απόφασης κήρυξης αναγκαστικής απαλλοτρίωσης απαιτούνται: α) κτηματολογικό διάγραμμα το οποίο να εικονίζει την απαλλοτριούμενη έκταση και τις ιδιοκτησίες που περιλαμβάνονται σε αυτήν, β) κτηματολογικός πίνακας ο οποίος να εμφανίζει τους εικαζόμενους ιδιοκτήτες των απαλλοτριούμενων ακινήτων, το εμβαδόν κάθε ιδιοκτησίας, καθώς και όλα τα κύρια προσδιοριστικά στοιχεία των κατασκευών και λοιπών συστατικών που υπάρχουν σε κάθε ιδιοκτησία και γ) τήρηση των διαδικασιών για τη χωροθέτηση του έργου, που προβλέπονται σε κάθε συγκεκριμένη περίπτωση από το νόμο 1650/1986 και την κοινή υπουργική απόφαση 69269/5387/1990 (ΦΕΚ 67/Β/1990), όπως ισχύουν κάθε φορά, εφόσον το έργο για το οποίο θα κηρυχθεί απαλλοτρίωση περιλαμβάνεται μεταξύ των αναφερομένων στις διατάξεις αυτές. ...}
Ακολούθως, το άρθρο τέταρτο του νόμου [Ν] 3555/2007, (ΦΕΚ 81/Α/2007), ορίζει τα ακόλουθα:
{1. Κατά την κήρυξη των απαλλοτριώσεων των εδαφικών εκτάσεων που είναι απαραίτητες για την κατασκευή των έργων του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων, τα οποία ανατίθενται με το σύστημα υποβολής προσφορών μερική ή ολική αυτοχρηματοδότηση του έργου, με διάφορα ανταλλάγματα του άρθρου 4 παράγραφος 4 περίπτωση η' του νόμου 1418/1984 (ΦΕΚ 23/Α1984) όπως ισχύει, εφαρμόζονται οι παρακάτω ρυθμίσεις: α) ... 2. Εφόσον με την απόφαση κήρυξης της απαλλοτριώσεως κρίνεται κατεπείγουσα η ανάγκη για τη διεκπεραίωση των διαδικασιών αυτής, σύμφωνα με τις υποχρεώσεις που έχουν αναληφθεί ή πρόκειται να αναληφθούν από το Δημόσιο, στο πλαίσιο των έργων της παραγράφου 1 του παρόντος άρθρου, η απαλλοτρίωση κηρύσσεται κατόπιν συντάξεως τοπογραφικού διαγράμματος σε κλίμακα όχι μεγαλύτερη του 1:2000, που απεικονίζει την προς απαλλοτρίωση έκταση. Στην απόφαση αυτή τίθεται προθεσμία, η οποία δεν μπορεί να υπερβαίνει τους 9 μήνες, εντός της οποίας πρέπει να συνταχθούν το κτηματολογικό διάγραμμα και ο κτηματολογικός πίνακας των απαλλοτριωθέντων ακινήτων. Εφόσον η προθεσμία αυτή παρέλθει άπρακτη, η απόφαση κήρυξης της απαλλοτριώσεως θεωρείται αυτοδικαίως ανακληθείσα. 3. ...}
7. Επειδή, εν προκειμένω, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου, με την υπ' αριθμόν 1004900/391/0010/2008 κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών και Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων, (ΦΕΚ 51/ΑΑΠ/2008), κηρύχθηκε αναγκαστική απαλλοτρίωση έκτασης 81.097,65 m2, για την κατασκευή του οδικού άξονα Κόρινθος - Πάτρα, υποτμήμα χιλιομετρική θέση 87+000 έως χιλιομετρική θέση 93+200, στα δημοτικά διαμερίσματα Αιγίου του Δήμου Αιγίου και Ροδοδάφνης του Δήμου Συμπολιτείας του νομού Αχαΐας. Η απαλλοτριωτική αυτή απόφαση εκδόθηκε βάσει της υπ' αριθμόν οίκοθεν 104892/2006 κοινής απόφασης των Υπουργών Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων, Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και Πολιτισμού, με την οποία εγκρίθηκαν περιβαλλοντικοί όροι για το έργο Οδικός άξονας Κόρινθος - Πάτρα (αναβάθμιση υφιστάμενης οδού σε αυτοκινητόδρομο) Νομών Αχαΐας και Κορινθίας. Ακολούθως, εκδόθηκε η προσβαλλόμενη με την υπό κρίση αίτηση υπ' αριθμ. 1056840/3862/ Δ0010/2009 κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών και Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων, (ΦΕΚ 341/ΑΑΠ/2009), με την οποία κηρύχθηκε συμπληρωματική αναγκαστική απαλλοτρίωση έκτασης 45.000 m2, για την κατασκευή του ίδιου υποτμήματος, χιλιομετρική θέση 87+000 έως χιλιομετρική θέση 93+200, του τμήματος Κόρινθος - Πάτρα του αυτοκινητόδρομου Ελευσίνα - Κόρινθος - Πάτρα - Πύργος - Τσακώνα, στους Δήμους Αιγίου και Ροδοδάφνης του νομού Αχαΐας. Η ως άνω προσβαλλόμενη απαλλοτριωτική απόφαση εκδόθηκε με βάση τοπογραφικά διαγράμματα σε κλίμακα 1:2000, αναφέρεται δε σ' αυτήν ότι μέσα σε εννέα μήνες από τη δημοσίευσή της στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως πρέπει να συνταχθούν το κτηματολογικό διάγραμμα και ο κτηματολογικός πίνακας των απαλλοτριωθέντων ακινήτων, άλλως η εν λόγω απόφαση θα θεωρείται αυτοδικαίως ανακληθείσα. Ακολούθως, με την Δ12/43658/2009 πράξη του προϊσταμένου της Διεύθυνσης Τοπογραφήσεων και Απαλλοτριώσεων της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Έργων του Υπουργείου Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων, εγκρίθηκαν το 1ο συμπληρωματικό κτηματολογικό διάγραμμα και ο 1ος συμπληρωματικός κτηματολογικός πίνακας για την παραπάνω απαλλοτρίωση, Συνεπώς, πρέπει να απορριφθεί ο λόγος ακυρώσεως κατά τον οποίο η προσβαλλόμενη απαλλοτριωτική απόφαση εκδόθηκε, κατά παράβαση του άρθρου 3 παράγραφος 1 του νόμου 2882/2001, (Κώδικα Αναγκαστικών Απαλλοτριώσεων Ακινήτων), χωρίς να έχει προηγηθεί η σύνταξη κτηματολογικού διαγράμματος και κτηματολογικού πίνακα, τα οποία συντάχθηκαν μετά την έκδοσή της, διότι τα ανωτέρω κτηματολογικό διάγραμμα και κτηματολογικός πίνακας εγκρίθηκαν μέσα σε εννέα μήνες από τη δημοσίευση της προσβαλλόμενης απαλλοτριωτικής απόφασης στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, (16-07-2009), όπως προβλέπεται από τη διάταξη της παραγράφου 2 του άρθρου τέταρτου του νόμου [Ν] 3555/2007, που διέπει την επίδικη απαλλοτρίωση, δεδομένου ότι αυτή έγινε για την εκτέλεση έργου του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων, που ανατέθηκε με το ανωτέρω σύστημα υποβολής προσφορών μερική ή ολική αυτοχρηματοδότηση του έργου, με διάφορα ανταλλάγματα, (βλέπε νόμο 3621/2007 (ΦΕΚ 279/Α/2007), με τον οποίο κυρώθηκε η σύμβαση παραχώρησης του έργου της μελέτης, κατασκευής, χρηματοδότησης, λειτουργίας, συντήρησης και εκμετάλλευσης του αυτοκινητόδρομου Ελευσίνα - Κόρινθος - Πάτρα - Πύργος - Τσακώνα).
8. Επειδή, με τον νόμο 3010/2002 Εναρμόνιση του νόμου 1650/1986 με τις Οδηγίες 1997/11/ΕΕ και 1996/91/ΕΕ, διαδικασία οριοθέτησης και ρυθμίσεις θεμάτων για τα υδατορέματα και άλλες διατάξεις (ΦΕΚ 91/Α/2002) τροποποιήθηκε ο νόμος 1650/1986 (ΦΕΚ 160/Α/1986). Ειδικότερα, με το άρθρο 1 του νέου νόμου αντικαταστάθηκε το άρθρο 3 ως εξής:
{1. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων ... τα δημόσια ή ιδιωτικά έργα και δραστηριότητες κατατάσσονται σε τρεις κατηγορίες, και κάθε κατηγορία μπορεί να κατατάσσεται σε υποκατηγορίες, καθώς και σε ομάδες κοινές για όλες τις κατηγορίες, ανάλογα με τις επιπτώσεις τους στο περιβάλλον. Κριτήρια για την κατάταξη αυτή είναι: α) το είδος και το μέγεθος του έργου ή της δραστηριότητας, β) το είδος και η ποσότητα των ρύπων που εκπέμπονται, καθώς και κάθε άλλη επίδραση στο περιβάλλον, γ) η δυνατότητα να προληφθεί η παραγωγή ρύπων από την εφαρμοζόμενη παραγωγική διαδικασία και δ) ο κίνδυνος σοβαρού ατυχήματος και η ανάγκη επιβολής περιορισμών για την προστασία του περιβάλλοντος. ...
2. Η πρώτη (Α) κατηγορία περιλαμβάνει τα έργα και τις δραστηριότητες που λόγω της φύσης, του μεγέθους ή της έκτασής τους είναι πιθανό να προκαλέσουν σοβαρές επιπτώσεις στο περιβάλλον. ...}
Με το άρθρο 2 αντικαταστάθηκε το άρθρο 4 ως εξής:
{1. α. Για την πραγματοποίηση νέων έργων ή δραστηριοτήτων ή τη μετεγκατάσταση υφισταμένων, τα οποία έχουν καταταγεί στις κατηγορίες που προβλέπονται στο προηγούμενο άρθρο, απαιτείται η έγκριση όρων για την προστασία του περιβάλλοντος. Έγκριση όρων για την προστασία του περιβάλλοντος απαιτείται επίσης για την επέκταση, την τροποποίηση ή και τον εκσυγχρονισμό υφιστάμενων έργων ή δραστηριοτήτων, που έχουν καταταγεί στις παραπάνω κατηγορίες, εφόσον επέρχονται ουσιαστικές διαφοροποιήσεις σε σχέση με τις επιπτώσεις τους στο περιβάλλον.
β. ...
γ. Η απόφαση έγκρισης περιβαλλοντικών όρων αποτελεί προϋπόθεση για την έκδοση των διοικητικών πράξεων που απαιτούνται κατά περίπτωση, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις για την πραγματοποίηση του έργου ή της δραστηριότητας.
δ. Για την έκδοση της απόφασης έκδοσης περιβαλλοντικών όρων πρέπει να τηρείται:
δ)α) η διαδικασία της προκαταρκτικής περιβαλλοντικής εκτίμησης και αξιολόγησης του προτεινόμενου έργου ή δραστηριότητας, σύμφωνα με τα οριζόμενα στις παραγράφους 6)α και 10)α και η δημοσιοποίηση της θετικής γνωμοδότησης ή της αρνητικής απόφασης επί της προκαταρκτικής περιβαλλοντικής εκτίμησης της αρμόδιας αρχής, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παράγραφο 2 του άρθρου 5,
δ)β) η διαδικασία υποβολής και η αξιολόγηση Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων ή Περιβαλλοντικής Έκθεσης, κατά περίπτωση, καθώς και η διαδικασία δημοσιοποίησης Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 5.
2. Για την έκδοση απόφασης έγκρισης περιβαλλοντικών όρων για έργα ή δραστηριότητες της πρώτης (Α) κατηγορίας απαιτείται υποβολή Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων. Η έγκριση περιβαλλοντικών όρων γίνεται με κοινή απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων και του συναρμόδιου Υπουργού. ...
3. ...
6. α. Για νέα έργα και δραστηριότητες ή τη μετεγκατάσταση, τον εκσυγχρονισμό, επέκταση ή τροποποίηση των υφισταμένων, της πρώτης (Α) κατηγορίας, εφόσον επέρχονται ουσιαστικές διαφοροποιήσεις σε σχέση με τις επιπτώσεις τους στο περιβάλλον, απαιτείται μαζί με την αίτηση και η υποβολή Προμελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων. Επί της Προμελέτης αυτής η αρμόδια για την έγκριση περιβαλλοντικών όρων αρχή προβαίνει σε προκαταρκτική περιβαλλοντική εκτίμηση και αξιολόγηση της πρότασης που συνίσταται σε γνωμοδότηση ως προς τη θέση, το μέγεθος, το είδος, την εφαρμοζόμενη τεχνολογία, τα γενικά τεχνικά χαρακτηριστικά, τη χρήση των φυσικών πόρων, τη συσσωρευτική δράση με άλλα έργα, την παραγωγή αποβλήτων, τη ρύπανση και τις οχλήσεις, καθώς και τον κίνδυνο ατυχημάτων ιδίως από τη χρήση ουσιών ή τεχνολογίας. β. Για την προκαταρκτική περιβαλλοντική εκτίμηση και αξιολόγηση λαμβάνονται υπόψη ...
9. α. Η απόφαση έγκρισης περιβαλλοντικών όρων για τα έργα και τις δραστηριότητες πρώτης (Α) κατηγορίας χορηγείται μέσα σε ενενήντα (90) ημέρες από την υποβολή της αίτησης ...
10. α. ...
β. Με κοινές αποφάσεις του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων και του κατά περίπτωση αρμόδιου Υπουργού καθορίζονται οι προδιαγραφές και το περιεχόμενο των κάθε τύπου Προμελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, Μελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων και Περιβαλλοντικής Έκθεσης για κάθε ομάδα έργων ή δραστηριοτήτων, τα δικαιολογητικά που πρέπει να τις συνοδεύουν, το περιεχόμενο των φακέλων με βάση τους οποίους οι αρμόδιες αρχές αποφασίζουν εάν επέρχονται ουσιαστικές διαφοροποιήσεις σε σχέση με τις επιπτώσεις στο περιβάλλον από τον εκσυγχρονισμό, επέκταση, βελτίωση, τροποποίηση ή ανανέωση έργου ή δραστηριότητας, καθώς και ο συνδυασμός των διαδικασιών περιβαλλοντικής αδειοδότησης της προαναφερόμενης απόφασης με τις διαδικασίες χορήγησης άλλων αδειών που απαιτούνται για τα έργα και τις δραστηριότητες που προβλέπονται στο άρθρο 3.
γ. ...}
Με βάση την ανωτέρω εξουσιοδότηση του άρθρου 3 του νόμου 1650/1986, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 1 του νόμου 3010/2002, εκδόθηκε η ΗΠ/15393/2332/2002 κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών και Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων (ΦΕΚ 1022/Β/2002). Στην κοινή υπουργική απόφαση αυτή ορίζεται, στο άρθρο 2 ότι:
{Η απόφαση αυτή εφαρμόζεται σε όλα τα έργα και δραστηριότητες της πρώτης (Α) και δεύτερης (Β) κατηγορίας του άρθρου 3 του νόμου 1650/1986 ...},
στο άρθρο 3 παράγραφος 1 ότι:
{Τα έργα και οι δραστηριότητες που παρουσιάζουν κοινό χαρακτηριστικό ως προς την εκτίμηση και αξιολόγηση των περιβαλλοντικών τους επιπτώσεων κατατάσσονται σε 10 ομάδες κοινές για τις κατηγορίες Α' και Β' του άρθρου 3 του νόμου 1650/1986 ... Οι ομάδες αυτές είναι οι ακόλουθες: 1. Έργα οδοποιίας. 2. ...}
στο άρθρο 4 ότι:
{Τα έργα και οι δραστηριότητες της πρώτης (Α) και δεύτερης (Β) κατηγορίας του άρθρου 3 του νόμου 1650/1986 ... υποδιαιρούνται στις υποκατηγορίες ένα (1) και δύο (2) για την πρώτη (Α) κατηγορία ... Τα ως άνω έργα και δραστηριότητες αναφέρονται στους πίνακες 1 έως 10 του παραρτήματος Ι του άρθρου 5 ανάλογα με την ομάδα στην οποία υπάγεται καθένα από αυτά}
και στο άρθρο 5 ότι:
{Προσαρτώνται και αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της παρούσας απόφασης τα Παραρτήματα Ι ... που ακολουθούν. Ειδικότερα: 1. Ως προς το Παράρτημα Ι: Καθένας από τους 10 Πίνακες του Παραρτήματος Ι αναφέρεται σε μία ομάδα έργων και δραστηριοτήτων σύμφωνα με το άρθρο 3 και περιλαμβάνει τα έργα και τις δραστηριότητες που εντάσσονται στην ομάδα αυτή καθώς και την αντίστοιχη κατάταξή τους σε κατηγορία και υποκατηγορία σύμφωνα με το άρθρο 4. ...}
και στο άρθρο 6 παράγραφος 1 ότι:
{Με την επιφύλαξη του άρθρου 6 του νόμου 3010/2002 από την έναρξη ισχύος της παρούσας απόφασης καταργούνται οι διατάξεις των άρθρων 4 και 5 της υπ' αριθμόν 69269/5387/1990 ... καθώς και κάθε άλλη διάταξη που αντίκειται στις διατάξεις της παρούσας απόφασης ή ανάγεται σε θέματα που ρυθμίζονται από αυτήν.}
Εξάλλου, σύμφωνα με τον πίνακα 1 του οικείου Παραρτήματος , τα έργα ή οι δραστηριότητες Αυτοκινητόδρομοι και οδοί ταχείας κυκλοφορίας, Βελτίωση υφιστάμενων οδών, ώστε να εξελιχθούν σε αυτοκινητοδρόμους ή οδούς ταχείας κυκλοφορίας και Εθνικό οδικό δίκτυο κατατάσσονται στην 1η υποκατηγορία της πρώτης κατηγορίας της 1ης ομάδας Έργα Οδοποιίας.
Τέλος, στην ΗΠ/11014/703/Φ104/2003 κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών, Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης και Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων (ΦΕΚ 332/Β/2003), η οποία εκδόθηκε με βάση το ανωτέρω άρθρο 4 του νόμου 1650/1986, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 2 του νόμου 3010/2002, ορίζεται, στο άρθρο 2 παράγραφος 1 ότι:
{Η παρούσα απόφαση εφαρμόζεται στα νέα έργα και δραστηριότητες των υποκατηγοριών 1 και 2 της Α' κατηγορίας ... σύμφωνα με την ΗΠ/15393/2332/2002 κοινή υπουργική απόφαση ... καθώς και στον εκσυγχρονισμό, επέκταση, βελτίωση ή τροποποίηση των υφιστάμενων έργων και δραστηριοτήτων των ίδιων υποκατηγοριών εφόσον επέρχονται ουσιαστικές διαφοροποιήσεις σε σχέση με τις επιπτώσεις τους στο περιβάλλον κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 4 του νόμου 1650/1986 όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 2 (παράγραφος 1) του νόμου 3010/2002}
και στο άρθρο 13 παράγραφος 1 ότι:
{Προκειμένου να εκτιμηθεί αν από τον εκσυγχρονισμό, επέκταση, βελτίωση, τροποποίηση υφισταμένων έργων ή δραστηριοτήτων επέρχονται ουσιαστικές διαφοροποιήσεις σε σχέση με τις επιπτώσεις τους στο περιβάλλον, ο ενδιαφερόμενος φορέας ή ιδιώτης υποβάλλει φάκελο του οποίου το περιεχόμενο καθορίζεται στην απόφαση της παραγράφου 10 του άρθρου 4 του νόμου 1650/1986 όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 2 (παράγραφος 10)β) του νόμου 3010/2002. Ο φάκελος αυτός υποβάλλεται στην αρμόδια υπηρεσία ανάλογα με την υποκατηγορία στην οποία εντάσσεται το έργο ή η δραστηριότητα, η οποία εντός 30 ημερών αποφαίνεται αν απαιτείται η υποβολή Προμελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων προκειμένου να γίνει νέα προκαταρκτική περιβαλλοντική εκτίμηση και αξιολόγηση ή Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων ή Περιβαλλοντική Έκθεση προκειμένου να επιβληθούν νέοι περιβαλλοντικοί όροι, σύμφωνα με τις διατάξεις της παρούσας απόφασης.}
9. Επειδή, από τις ανωτέρω διατάξεις των νέων άρθρων 3 και 4 του νόμου 1650/1986, καθώς και των κατ' εξουσιοδότησή τους εκδοθεισών κοινών υπουργικών αποφάσεων, συνάγεται ότι για την τροποποίηση υφιστάμενου έργου ή δραστηριότητας της Α' κατηγορίας απαιτείται, καταρχήν, έγκριση περιβαλλοντικών όρων, ύστερα από την υποβολή μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Κατ' εξαίρεση, δεν απαιτείται η τήρηση της διαδικασίας αυτής, αν η Διοίκηση βεβαιώσει, πριν από την έναρξη οποιασδήποτε σχετικής εργασίας, με έκδοση εκτελεστής διοικητικής πράξεως, ότι από την επιδιωκόμενη τροποποίηση δεν επέρχονται ουσιαστικές διαφοροποιήσεις σε σχέση με τις επιπτώσεις στο περιβάλλον. Η πράξη αυτή, ενόψει της σπουδαιότητας και των συνεπειών της, πρέπει να είναι πλήρως αιτιολογημένη και να στηρίζεται σε συγκεκριμένα στοιχεία. Εξάλλου, ειδικώς ως προς τα έργα ή δραστηριότητες, μεταξύ άλλων των 1ης υποκατηγορίας της πρώτης κατηγορίας, η εν λόγω υποχρέωση αποφάνσεως της Διοικήσεως κατόπιν υποβολής σχετικού φακέλου επιβάλλεται και με το προεκτεθέν άρθρο 13 της ΗΠ/11014/703/Φ104/2003 κοινής υπουργικής απόφασης, (βλέπε ΣτΕ 3060/2009, 315/2007).
10. Επειδή, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου, η συμπληρωματική απαλλοτρίωση εκτάσεως 45.000 m2 κηρύχθηκε με την προσβαλλόμενη πράξη διότι μετά την αρχική απαλλοτρίωση εκτάσεως 81.097,65 m2, που είχε κηρυχθεί για την κατασκευή του ίδιου υποτμήματος χιλιομετρική θέση 87+000 έως χιλιομετρική θέση 93+200 του τμήματος Κόρινθος - Πάτρα του αυτοκινητόδρομου Ελευσίνα - Κόρινθος - Πάτρα - Πύργος - Τσακώνα, με την υπ' αριθμόν 1004900/391/0010/2008 κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών και Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων, άλλαξε ο σχεδιασμός χάραξης του ανωτέρω αυτοκινητόδρομου στο προαναφερθέν υποτμήμα του τμήματος Κόρινθος - Πάτρα αυτού, (βλέπε ΕΠΠ/Π1/Φ1/10474/2010 έγγραφο της Ειδικής Υπηρεσίας Δημοσίων Έργων Μελετών - Κατασκευών Έργων Παραχώρησης Πελοποννήσου του Υπουργείου Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων προς το Δικαστήριο). Για την τροποποίηση, όμως, αυτή του ανωτέρω έργου, το οποίο αποτελεί έργο οδοποιίας και κατατάσσεται, σύμφωνα με το Παράρτημα Ι της ΗΠ/15393/2332/2002 κοινής υπουργικής απόφασης, στην 1η υποκατηγορία της πρώτης κατηγορίας του άρθρου 3 του νόμου 1650/1986, δεν τηρήθηκε η διαδικασία για την έγκριση περιβαλλοντικών όρων ούτε εκδόθηκε εκτελεστή διοικητική πράξη, πλήρως και εμπεριστατωμένα αιτιολογημένη με αναφορά σε συγκεκριμένα στοιχεία, με την οποία να βεβαιώνεται ότι από την τροποποίηση αυτή δεν επέρχονται ουσιαστικές διαφοροποιήσεις σε σχέση με τις επιπτώσεις στο περιβάλλον, (βλέπε ΕΠΠ/Π1/Φ1/10474/2010 έγγραφο της Ειδικής Υπηρεσίας Δημοσίων Έργων Μελετών - Κατασκευών Έργων Παραχώρησης Πελοποννήσου του Υπουργείου Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων προς το Δικαστήριο και ΑΠ/196067/2011 έγγραφο του προϊσταμένου της Ειδικής Υπηρεσίας Περιβάλλοντος του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής). Για το λόγο, συνεπώς, αυτό, ο οποίος βασίμως προβάλλεται με την κρινόμενη αίτηση, η προσβαλλόμενη πράξη δεν είναι νόμιμη και πρέπει να ακυρωθεί, κατά το μέρος που αφορά απαλλοτριωθείσες με αυτήν ιδιοκτησίες των αιτούντων ως προς τους οποίους η υπό κρίση αίτηση ασκείται παραδεκτώς, ενώ, εξάλλου, παρέλκει ως αλυσιτελής η εξέταση των λοιπών λόγων ακυρώσεως.
11. Επειδή, συνεπώς, η υπό κρίση αίτηση πρέπει να γίνει δεκτή ως προς τον 3ο, 4η, 5η, 6η, 7η και 8ο από τους αιτούντες και να απορριφθεί ως απαράδεκτη ως προς τους λοιπούς από αυτούς.
Δια ταύτα
Δέχεται την υπό κρίση αίτηση ως προς τον 3ο, 4η, 5η, 6η, 7η και 8ο από τους αιτούντες.
Απορρίπτει την ως άνω αίτηση ως προς τους λοιπούς αιτούντες.
Ακυρώνει την 1056840/3862/Δ0010/2009 κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών και Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων, (ΦΕΚ 341/ΑΑΠ/2009), κατά το μέρος που αφορά τους 3ο, 4η, 5η, 6η, 7η και 8ο από τους αιτούντες, σύμφωνα με το αιτιολογικό.
Διατάσσει την απόδοση του παραβόλου και
Συμψηφίζει τη δικαστική δαπάνη μεταξύ των διαδίκων.
Η διάσκεψη έγινε στην Αθήνα στις 14-11-2011 και η απόφαση δημοσιεύθηκε σε δημόσια συνεδρίαση της 09-01-2012.
Ο Προεδρεύων Σύμβουλος
Η Γραμματέας