ΝΣΚ 616/1998
 Περιεχόμενα |  Προηγούμενο |  Επόμενο |
|
Νομικό Συμβούλιο του Κράτους 616/1998 (30-09-1998)
Αριθμός Ερωτήματος: Δ17Α/88/3/ΦΝ402/24-07-1998 έγγραφο της Διεύθυνσης Νομοθετικού Συντονισμού και Κωδικοποίησης της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Έργων.
Περίληψη ερωτήματος: Από τη Διεύθυνση Νομοθετικού Συντονισμού και Κωδικοποίησης της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Έργων ερωτάται, εάν εξακολουθούν να ισχύουν οι διατάξεις του γ' εδαφίου του άρθρου δευτέρου του νομοθετικού διατάγματος [Ν] 1054/1949 Περί κυρώσεως και συμπληρώσεως του αναγκαστικού νόμου [Ν] 795/1948, περί τροποποιήσεως και συμπληρώσεως του νομοθετικού διατάγματος [Ν] 95/1946 περί εργοληπτών δημοσίων έργων.
Επί του ερωτήματος αυτού το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους γνωμοδότησε ως κατωτέρω:
I. Σύμφωνα με τον ορισμό του άρθρου 2 του Αστικού Κώδικα ο νόμος...διατηρεί την ισχύ του εφόσον άλλος κανόνας δικαίου δεν τον καταργήσει ρητά ή σιωπηρά. Από εδώ παρέπεται ότι θεσπισμένος κανόνας δικαίου δεν χάνει την ισχύ του ούτε με αχρησία αλλά απαιτείται προς τούτο η θέση σε ισχύ μεταγενέστερου κανόνα δικαίου που τον καταργεί ρητά ή σιωπηρά.
Εν προκειμένω ανέκυψε ζήτημα ρητής καταργήσεως του γ' εδαφίου του άρθρου δευτέρου του νομοθετικού διατάγματος [Ν] 1054/1949 ιδίως με το άρθρο 28 παράγραφος 1 περίπτωση ζ' του νόμου 1418/1984, κατά τον ορισμό του οποίου:
{Με την επιφύλαξη των διατάξεων του προηγούμενου άρθρου καταργούνται: α)..., β)..., γ)..., δ)..., ε)..., στ)..., ζ) το νομοθετικό διάταγμα [Ν] 95/1946 περί εργοληπτών δημοσίων έργων, όπως συμπληρώθηκε και τροποποιήθηκε μεταγενέστερα και τελευταία με το νόμο 689/1977 (ΦΕΚ 253/Α/1977) και οι κανονιστικές πράξεις που εκδόθηκαν σε εφαρμογή τους.}
(Βλέπε το υπ' αριθμόν 655/1998 έγγραφο της Ένωσης Ελληνικών Τραπεζών που αναφέρεται στο υπ' αριθμόν Δ17Α/88/3/ΦΝ402/1998 έγγραφο της Διεύθυνσης Νομοθετικού Συντονισμού και Κωδικοποίησης της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Έργων).
Επ' αυτού παρατηρείται ότι, όπως συνάγεται από τον τίτλο, τη διάρθρωση και το περιεχόμενο του νομοθετικού διατάγματος [Ν] 1054/1949 (ΦΕΚ 203/Α/1949), τούτο αφενός μεν κύρωσε τον αναγκαστικό νόμο [Ν] 795/1948, με τον οποίο επέρχονταν τροποποιήσεις και συμπληρώσεις του νομοθετικού διατάγματος [Ν] 95/1946, αφετέρου δε περιέλαβε και συμπληρωματικές προς τον κυρούμενο αναγκαστικό νόμο [Ν] 795/1948 διατάξεις, οι οποίες περιέχονται στο άρθρον δεύτερον και άρθρον τρίτον, ενώ το άρθρον πρώτον κύρωσε τον αναγκαστικό νόμο [Ν] 795/1948 και το άρθρον τέταρτον αποτέλεσε την τελική διάταξη για την έναρξη ουσιαστικής ισχύος του νομοθετικού διατάγματος [Ν] 1054/1949.
Πράγματι με το νομοθετικό διάταγμα [Ν] 95/1946 (ΦΕΚ 276/Α/1946), περί εργοληπτών Δημοσίων Έργων, επιδιώχθηκε η συνολική και εξ υπαρχής ρύθμιση των θεμάτων που αφορούσαν τους εργολήπτες δημοσίων έργων, προς τον σκοπό & αυτό καταργήθηκε, δια του άρθρου 14 του νομοθετικού διατάγματος, ο προγενέστερος αναγκαστικός νόμος [Ν] 554/1945 περί εργοληπτών Δημοσίων Έργων. Εν συνεχεία το νομοθετικό διάταγμα [Ν] 95/1946 υπέστη τροποποιήσεις και συμπληρώσεις πρώτα με τον αναγκαστικό νόμο [Ν] 795/1948 και έπειτα με τις συμπληρωματικές διατάξεις του νομοθετικού διατάγματος [Ν] 1054/1949.
Συνεπώς, το τρίτο εδάφιο του άρθρου δευτέρου του νομοθετικού διατάγματος [Ν] 1054/1949 περιέχει νομοθετική ρύθμιση που μπορεί να χαρακτηρισθεί, σύμφωνα με την σαφώς εκπεφρασμένη βούληση του Νομοθέτη - μέσω των τίτλων του νομοθετικού διατάγματος [Ν] 95/1946, του αναγκαστικού νόμου [Ν] 795/1948 και του νομοθετικού διατάγματος [Ν] 1054/1949 - αλλά και ως εκ της φύσεως των ρυθμιζόμενων με το εδάφιο θεμάτων, ως συμπληρωματική προς τις ρυθμίσεις του βασικού νομοθετήματος, του νομοθετικού διατάγματος [Ν] 95/1946.
Επομένως, το άρθρο 28 (παράγραφος 1 περίπτωση ζ') του νόμου 1418/1984, που ρητά κατάργησε όχι μόνο το νομοθετικό διάταγμα [Ν] 95/1946 αλλά και τις μεταγενέστερες συμπληρωματικές προς αυτό διατάξεις νόμου, σαφώς κατάργησε, από τη δημοσίευση την 29-02-1984 του νόμου 1418/1984 (Βλέπε άρθρο 29 (ΦΕΚ 23/Α/1984)), μεταξύ άλλων και το τρίτο εδάφιο του άρθρου δευτέρου του νομοθετικού διατάγματος [Ν] 1054/1949.
II. Καθόσον αφορά στο ενδεχόμενο σιωπηρής καταργήσεως ενός νόμου που προβλέπει το άρθρο 2 του Αστικού Κώδικα, αυτή συντελείται όταν από την έννοια του περιεχομένου του νεότερου νόμου προκύπτει κατά τρόπο σαφή ότι αυτός αποσκοπεί στην κατάργηση του προγενέστερου αντίθετου προς αυτόν νόμου (ΑΠ 310/1966 Νομικό Βήμα 34.53) ή όταν ο νεότερος νόμος είναι κατά το περιεχόμενο του αντίθετος ή ασυμβίβαστος προς τον αρχαιότερο, όταν δηλαδή ο νεότερος νόμος ρυθμίζει το αυτό θέμα του προγενεστέρου είτε αποκλειστικώς είτε με αντίθετο ή τελείως διαφορετικό τρόπο (ΑΠ 588/1969 Νομικό Βήμα 18.314).
Συνεπώς, η κρίση για σιωπηρή κατάργηση του νομοθετικού διατάγματος [Ν] 1054/1949 προϋποθέτει αντιπαραβολή του περιεχομένου του προς το περιεχόμενο μεταγενέστερων αντίστοιχων διατάξεων νόμου.
Το τρίτο εδάφιο του άρθρου δευτέρου του νομοθετικού διατάγματος [Ν] 1054/1949 ορίζει ότι:
{Απαγορεύεται η υπό των Τραπεζών ή του Ταμείου Συντάξεων Μηχανικών Εργοληπτών Δημοσίων Έργων έκδοσις περισσότερων της μιας εγγυοδοτικών επιστολών επ' ονόματι εργολάβων βάσει μιας παρ' εργολάβου κατατεθείσης εγγυήσεως δια την συμμετοχή εις δημοπρασία, ή και η έκδοσις εγγυοδοτικής επιστολής υπέρ εργολάβου μη όντος πιστούχου επί τη βάσει των ατομικών του στοιχείων, αλλά υπό την τριτεγγύηση άλλου προσώπου, οιουδήποτε.}
Από την ανωτέρω παρατεθείσα ρύθμιση, που θεσπίσθηκε ευνοήτως για την περιφρούρηση του δημοσίου συμφέροντος εκπορεύονται περιορισμοί και απαγορεύσεις στην έκδοση από τις τράπεζες εγγυοδοτικών επιστολών προς όφελος εργοληπτών δημοσίων έργων, ώστε είτε δεν επιτρέπεται η έκδοση επ' ονόματι εργολάβων περισσότερων της μιας εγγυοδοτικών επιστολών, με βάση μίαν εγγύηση που κατέθεσε εργολάβος, για τη συμμετοχή σε δημοπρασία είτε απαγορεύεται να εκδοθεί εγγυοδοτική επιστολή υπέρ πιστούχου εργολάβου που δεν έχει την ιδιότητα / με βάση τα ατομικά του στοιχεία,αλλά με την τριτεγγύηση οποιουδήποτε άλλου προσώπου.
Εξάλλου, με τα εδάφια που προστέθηκαν στο πρώτο εδάφιο της παραγράφου 3 του άρθρου 5 του νόμου 1418/1984, με την παράγραφο 2 του άρθρου 2 του νόμου 2229/1994, ορίζεται ότι:
{Η εγγύηση καλής εκτέλεσης ορίζεται σε ποσοστό 5% του προϋπολογισμού της υπηρεσίας. Με προεδρικό διάταγμα καθορίζονται οι περιπτώσεις κατά τις οποίες επιτρέπεται με τη διακήρυξη να ορίζεται μεγαλύτερο ποσοστό εγγύησης, που δεν μπορεί να υπερβεί το 10% του προϋπολογισμού της υπηρεσίας. Η εγγύηση, μέχρι του ποσού των 100.000.000 δραχμών, παρέχεται με εγγυητική επιστολή από ένα πιστωτικό ίδρυμα, πέραν του ποσού αυτού και μέχρι 400.000.000 δραχμές με εγγυητικές επιστολές από άλλο πιστωτικό ίδρυμα και πέραν των 400.000.000 δραχμών η παρεχόμενη εγγύηση κάθε πιστωτικού ιδρύματος δεν μπορεί να υπερβεί το ποσοστό 50% αυτής. Τα πιστωτικά ιδρύματα που παρέχουν εγγυήσεις καλής εκτέλεσης προσδιορίζονται με προεδρικά διατάγματα. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων μπορεί να αναπροσαρμόζονται τα ανωτέρω ποσά. Στις περιπτώσεις χαμηλών προσφορών, μπορεί να ζητηθούν από την προϊσταμένη αρχή, κατά την υπογραφή της σύμβασης, πρόσθετες εγγυήσεις που δεν μπορεί να υπερβούν το 10% του προϋπολογισμού της υπηρεσίας.}
Επιπρόσθετα το εκτελεστικό του νόμου 1418/1984 υπ' αριθμός 609/1985 προεδρικό διάταγμα στο άρθρο 27 παράγραφος 6, όπως αυτή τροποποιήθηκε με το άρθρο 34 του προεδρικού διατάγματος 23/1993 (ΦΕΚ 8/Α/1993), ορίζει:
{Οι εγγυήσεις που προβλέπονται στις προηγούμενες παραγράφους, όπως και σε άλλες διατάξεις του προεδρικού αυτού διατάγματος, παρέχονται με εγγυητικές επιστολές του Ταμείου Συντάξεων Μηχανικών Εργοληπτών Δημοσίων Έργων ή τραπεζών που Λειτουργούν νόμιμα στην Ελλάδα ή οποιοδήποτε άλλο κράτος - μέλος της Ευρωπαϊκής Κοινότητας συνοδευόμενες από επίσημη μετάφρασή τους στην Ελληνική. Οι σχετικές εγγυητικές επιστολές πρέπει απαραιτήτως να απευθύνονται στην Αρχή ή το φορέα ή τον κύριο του έργου όπως καθορίζεται στη διακήρυξη, να έχουν τα στοιχεία της επιχείρησης, τον τίτλο του έργου, το ποσό και να περιλαμβάνουν τον όρο ότι ο εγγυητής παραιτείται από το δικαίωμα διζήσεως και αναγνωρίζει ανεπιφύλακτα την υποχρέωσή του να καταβάλει το ποσό της εγγύησης χωρίς καμιά ένσταση ή αντίρρηση, μέσα σε πέντε ημέρες από τη σχετική ειδοποίηση.}
Οι ανωτέρω παρατεθείσες διατάξεις νόμου προσδιορίζουν με ακρίβεια τα στοιχεία και το περιεχόμενο των εγγυητικών επιστολών που εκδίδουν τράπεζες υπέρ εργοληπτών δημοσίων έργων και επίσης προβλέπουν την υποχρέωση της εγγυήτριας τράπεζας να καταβάλει τα ποσά των εγγυητικών επιστολών που εξέδωσε, χωρίς ενστάσεις και αντιρρήσεις και σχεδόν αμέσως όταν ειδοποιηθεί προς τούτο. Οι ρυθμίσεις ειδικότερα που αφενός απαγορεύουν οι εγγυήσεις καλής εκτέλεσης, ενόσω αυτές υπερβαίνουν ένα ορισμένο ποσοτικό όριο (100.000.000 δραχμές), να παρέχονται με εγγυητικές επιστολές προερχόμενες από ένα μόνο πιστωτικό ίδρυμα και αφετέρου επιτάσσουν να προσδιορίζονται με προεδρικά διατάγματα τα πιστωτικά ιδρύματα που παρέχουν εγγυήσεις καλής εκτέλεσης είναι σαφές ότι αποσκοπούν και στη διασφάλιση της οικονομικής δυνατότητας των τραπεζών που εξέδωσαν τις εγγυητικές επιστολές ν' ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις που απορρέουν από αυτές.
Διαπιστώνεται ως εκ τούτου ότι οι παραπάνω μεταγενέστερες του νομοθετικού διατάγματος [Ν] 1054/1949 διατάξεις νόμου ρυθμίζουν λεπτομερώς τα θέματα εκδόσεως υπέρ εργοληπτών δημοσίων έργων εγγυητικών επιστολών εκ μέρους τραπεζών, δηλαδή έχουν το ίδιο με εκείνο του γ' εδαφίου του δευτέρου άρθρου του ως άνω νομοθετικού διατάγματος αντικείμενο ρυθμίσεως, και συνάμα υπηρετούν στους αυτούς σκοπούς δημοσίου συμφέροντος.
Θα μπορούσε, συνεπώς, να υποστηριχθεί ότι το γ' εδάφιο του άρθρου δευτέρου του νομοθετικού διατάγματος [Ν] 1054/1949 καταργήθηκε, αν μη ρητά, τουλάχιστον σιωπηρά από και δια της θέσεως σε ισχύ την 31-08-1994 της παραγράφου 2 του άρθρου 2 του νόμου 2229/1994 (Βλέπε (ΦΕΚ 138/Α/1994), άρθρο 7), η οποία ρυθμίζει το ίδιο θέμα με τις προγενέστερες διατάξεις του ως άνω εδαφίου και αποβλέπει, σε συνδυασμό προς την παράγραφο 6 του άρθρου 27 του προεδρικού διατάγματος 609/1985, στην υπηρέτηση των ίδιων με εκείνο σκοπών δημοσίου συμφέροντος.
III. Κατ' ακολουθίαν των ανωτέρω, σύμφωνα με την ομόφωνη γνώμη του Τμήματος το τρίτο εδάφιο του άρθρου δευτέρου του νομοθετικού διατάγματος [Ν] 1054/1949 καταργήθηκε ρητά από την 29-02-1984 δια του άρθρου 28 (παράγραφος 1 περίπτωση ζ') του νόμου 1418/1984, σε συνδυασμό προς το άρθρο 29 του νόμου τούτου. Αλλά και αν ήθελε υποστηριχθεί ότι δεν καταργήθηκε ρητά, καταργήθηκε πάντως σιωπηρά από την 31-08-1994 δια των άρθρων 2 παράγραφος 2 και 7 του νόμου 2229/1994, σε συνδυασμό με τα άρθρα 27 παράγραφος 6 του προεδρικού διατάγματος 609/1985 και 34 του προεδρικού διατάγματος 23/1993.
Αθήνα 10-10-1998
Θεωρήθηκε
Ο Προεδρεύων
Ο Εισηγητής